LUBELSZCZYZNA

Zamek Lubelski

Zamek został wzniesiony w XII wieku, wraz z powstaniem kasztelanii lubelskiej. Natomiast w XIV wieku, powstał murowany zamek, którego otoczono murem obronnym. Miało to miejsce podczas panowania króla Kazimierza Wielkiego, który „zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną. Zamek, cieszył się zainteresowaniem i opieką dynastii Jagiellonów, ponieważ leżał na królewskim szlaku z Krakowa do Wilna, tym samym stanowił rezydencję tymczasową.
W Zamku Lubelskim, trzy lata spędził najwybitniejszy polski kronikarz Jan Długosz, sprawując opiekę nad synami Kazimierza Jagiellończyka-Kazimierzem, Janem Olbrachtem i Aleksandrem. Przebywając tam kontynuował pracę historyka, ale też pomagał rozstrzygać spory mieszkańców, pełniąc rolę sędziego. W XVI w. Zamek został przebudowany, zgodnie ze stylem renesansowym.
W 1569 roku w Zamku został podpisany akt unii polsko-litewskiej, tj. Unię lubelską. W XVII wieku doszło do ogromnych zniszczeń na budowli, ocalały jedynie Kaplica Trójcy Świętej, oraz donżon.
Przez 128 lat, odbudowany w stylu neogotyckim Zamek pełnił funkcję więzienia. Po 1918 r. więziono tam więźniów komunistycznych, wielu z nich zostało wywiezionych do obozów zagłady, lub poddanych egzekucji. Dnia 22 lipca 1944 roku, miał miejsce masowy mord 300 więźniów, dokonany przez funkcjonariuszy SS. Więzienie zostało zlikwidowane dziesięć lat później (po wojnie było to więzienie UB); po remoncie zostało przekazane na cele kulturalne- w 1957 r. zostało główną siedzibą Muzeum Lubelskiego.

Pierwotnie Zamek był drewniany, dopiero w  2. połowie XIII lub na początku XIV wieku wybudowano murowaną wieżę obronno-rezydencjonalną. W XVI wieku zatrudniono włoskich architektów, chcąc przebudować Zamek na renesansową rezydencję królewską. Pałac królewski ozdobiono attykami. Współcześnie Zamek jest wybudowany w stylu neogotyku angielskiego, zachowały się jedynie wieża zwana donżonem, oraz kaplica Trójcy Świętej fr. Donjon -wieża palna – powstała jako pierwszy element drewnianego jeszcze Zamku, prawdopodobnie w latach 1243-1244, podczas krótkiego podboju Ziemi Lubelskiej dokonanego przez księcia ruskiego, Daniela Halickiego, późniejszego króla Rusi. Niektórzy Historycy twierdzą, że po podboju wybudował ją Bolesław Wstydliwy, po 1250 roku. Ma średnicę 13,5 m i 30 m wysokości. W każdej kondygnacji posiada pomieszczenie. Widoczne od strony starego miasta biforium, to jedyny zabytek sztuki romańskiej w Lublinie.
Kaplica Trójcy Świętej – była następną budowlą murowaną Zamku. Powstała w czasach Kazimierza Wielkiego, jako dwukondygnacyjna, przykryta gotyckim sklepieniem żebrowo-gwiaździstym, podpartym pojedynczym filarem. Obok sakralnej pełniła także funkcję obronną. Fenomenem kaplicy są malowidła ścienne, określane jako bizantyjsko- ruskie.
Zostały ukończone w 1418 roku, przez ruskiego malarza Andrejko i jego uczniów. Jest to typowy dla Lubelszczyzny przykład łączenia kultury Wschodu i Zachodu. Freski zachowały się niemal w całości. Na ścianach kaplicy widnieją podpisy, które kiedyś według niektórzy historycy uważali za wydrapane podczas podpisywania Unii lubelskiej, jednak w obecnych czasach, na podstawie źródeł jednoznacznie stwierdzono, że akt został podpisany w kościele Bernardynów.
Fundator Władysław Jagiełło został dwukrotnie umieszczony na gotycki polichromiach. Szczyt kaplicy zdobiony jest w stylu renesansu lubelskiego.

pl_PLPL